Amerika'da Doktora Yapmak

Öncelikle doktora deyince bazı kimselerin aklına tıp doktorluğu geliyor olabilir. Bu yazıda bahsi geçen doktorluk, bilim doktoru da olarak geçen akademisyenlik olarak anlaşılmalıdır. Bu kısa hatırlatmadan sonra Amerika'da bilinen doktora türlerine geçiş yapabiliriz:

 

Ph.D: ( Doctor of Philosphy) anlam olarak Felsefe doktoru ya da bizdeki karşılığıyla  doktora yani yüksek lisans sonrası elde edilen ve ilgili alanda en yüksek mertebeden söz sahibi olmak şeklinde tanımlanabilir. Türkiye'de doktora denince akla PhD gelir ve Amerika da dahil olmak üzere bu doktora türünde önemli olan research (yani araştırma) yapmaktır.

 

Amerika'ya gelen doktora öğrencileri Türkiye'deki çalışmalarına binaen gerektiğinde yüksek lisans yapmadan da doktoraya başlayabilirler. Ancak ders uyuşmaması, denklik vb. gibi durumlarda bazen doktora öncesi bir öğrencinin belli bir süre ders aşamasına devam etmesi gerekebilir.

 

Doktora'da önemli olan çoğu zaman sizi yanına araştırmacı olarak alacak olan profesörün sizden beklentileridir. Kimisi sizin önce bir TOEFL, GRE gibi sınavlardan iyi bir puan tutturmanızı bekler. Bu süre zarfında size küçük bir projede görev verip sınavları geçmenize kadar süre tanıyabilir. Kimi profesörler bu testler olmadan sizi derslere bile başlatmayabilir. Ancak bazı alanlarda, misafir öğrenci statüsünde ders alıp daha sonra bu testleri de geçip bölümden devam etmeniz söz konusu olabilir.

 

PhD'ye başlayan öğrenciler maddi açıdan rahat edebilmek için RA (research) ya da TA ( teaching) denilen asistanlık türlerinden yararlanırlar. RA'ler genelde bir projede yer alıp daha çok araştırma ve geliştirme faaliyetlerine katılırken, TA'ler de hocanın yerine ders anlatma, sınavlarda gözetmenlik yapma ya da laboratuvar asistanlığı gibi bazı sorumluluklar üstlenebilirler.

 

Ders aşaması biten bir öğrenci çoğu zaman sadece dissertation denilen tez üzerine yoğunlaşır ve bu dönem doktora öğrencileri için en zor ve yorucu geçen günlerin başında gelir. Ortalama bir doktora programı 4-5 yıl sürebilirken, duruma göre 7-8 seneye kadar uzama durumları da olabilir.

 

Amerika'da PhD programını bitiren bir kimse Türkiye'ye döndükten kısa bir süre sonra Doçent ünvanı alıp akademik hayatına devam edebilir. Amerika'da akademik hayattaki insanların Türkiye'deki gibi profesör diye anılma takıntıları yoktur. Amerika'da akademik hayatta en muteber ünvan zaten Doktor ünvanı olduğu için kimse adının önüne ya da arkasına Dr. dışında bir şey ekleme ihtiyacı duymaz. Amerika'da üniversitede ders veren hocaya otomatik olarak profesör denir. Bu nedenle, Türkiye'deki profesörlük kasıntısı burda çok yersiz ve de anlamsızdır.

 

İsminin önüne Dr. ünvanı ekleyen bir kimse bazen isminin sonuna Ph.D de koyabilir ki ikisi esasında aynı şeye (doktor ünvanına) delalet etmektedir.

 

Diğer Doktora Programları:

 

Amerika'da PhD dışında bir de uygulamalı doktora olarak bilinen doktora türleri de bulunmaktadır. Bu tür programlar, daha çok çalışma hayatının içinde olan, bir yandan mesleğini sürdürüp bir yandan da aynı alanda akademik çalışma yapan kimselere yöneliktir. Bitirme tezini de çalıştığı kurumda ya da mesleğiyle alakalı bir konuda bitiren bu kimseler mezun olduklarında yine Doktor ünvanıyla piyasada daha iyi bir iş imkanı ararlar.

 

Bu tip doktora programı henüz Türkiye'de pek bilinmemekle beraber, bu programı bitiren bir kimsenin Türkiye'deki denkliği ve üniversitelerde çalışabilme durumu da netlik kazanmış değildir. Bu tür programların en yaygını Amerika'da Ed.D diye de bilinen Eğitim Doktorası'dır.

 

EdD daha çok eğitim alanında çalışan, öğretmen, idareci ya da rehber öğretmen olarak bilfiil iş hayatının içinde olan, aynı zamanda kendi alanlarında akademik çalışmalar yürüten kimselerin çok tercih ettiği bir doktora türüdür. Bu doktorayı bitiren kimseler, ileride daha yüksek maaş alabilmek, ya da daha kıdemli bir işte çalışabilmek niyetindedirler. Nadiren de olsa, bu kimselerin üniversitelerde ders verdiğini, bazı bölümlerde dekan olarak görev yaptıklarını görebilmekteyiz.

 

Bilinen en yaygın doktora türleri arasında: Doctor of Arts (D.A./D. Arts), Doctor of Business Administration (D.B.A.), Doctor of Church Music (D.C.M.), Doctor of Canon Law (J.C.D./D.C.L.), Doctor of Design (D.Des.), Doctor of Education (Ed.D.), Doctor of Engineering (D.Eng./D.E.Sc./D.E.S.), Doctor of Fine Arts (D.F.A.), Doctor of Health Science (D.H.Sc.), Doctor of Hebrew Letters (D.H.L.), Doctor of Industrial Technology (D.I.T.), Doctor of Juridical Science (J.S.D./S.J.D.), Doctor of Management (D.M.), Doctor of Music (D.M.), Doctor of Musical/Music Arts (D.M.A./A.Mus.D./D.Mus.A.), Doctor of Music Education (D.M.E.), Doctor of Modern Languages (D.M.L.), Doctor of Nursing Science (D.N.Sc.), Doctor of Occupational Therapy (O.T.D.), Doctor of Philosophy (Ph.D.), Doctor of Public Administration (D.P.A.), Doctor of Physical Education (D.P.E.), Doctor of Public Health (Dr.P.H.), Doctor of Sacred Theology (S.T.D.), Doctor of Biblical Studies (D.B.S.), Doctor of Science (D.Sc./Sc.D.), Doctor of Social Work (D.S.W.), and Doctor of Theology (Th.D.) sayılabilir. ( Kaynak: Wikipedia)

 

İnternet üzerinden Doktora:

Günümüzde EdD ve benzeri doktora programları artık internetten üzerinden de yapılabilmektedir. Amerika'da bu işin en bilinen okulları arasında  University of Phoenix, Capella University sayılabilir. İnternet üzerinden yapılmış bir doktoranın diplomasında online doktora filan yazmaz. Bu bir şehir efsanesidir, internet üzerinden master bitiren kimselerin diplomasında yazmadığı gibi, bu da internet üzerinden master, doktora mı olurmuş canım diye düşünen kimselerin bir nevi zeka ürünüdür.

 

İnternet üzerinden master ve doktoranın elbette ki bazı handikapları bulunabilir, en büyük eleştiri de ödevleri başka birinin yapıp yapmadığı meselesidir. Lakin, şu anda kullanılan yazılımlar intihal ihtimalini yüzde sıfırlara kadar düşürmekte, yazılan yazıların özgün olmasını zorunlu kılmaktadır. Programın yoğunluğundan kaynaklanan zorluklar nedeniyle kimilerine göre online doktora normal doktoradan daha zor bile sayılabilir.

 

Şimdilik aklıma gelenler bunlar, ihtiyaca göre yazı dizisine devam edilebilir. 

(Amerika'da master yapmak yazılarına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz)

Konuyla ilgili daha fazla ayrıntılı bilgi için:

http://kariyer.fatih.edu.tr/?yurtdisi,3492 (Türkçe)

http://gradschool.about.com/od/admissionsadvice/a/masterphd.htm (İngilizce)